ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ
Πρόκειται για διαταραχές που επηρεάζουν και έως κάποιο βαθμό εμποδίζουν τη διαδικασία και το ρυθμό μάθησης, με συνέπεια το παιδί να λειτουργεί σε επίπεδο που δεν ανταποκρίνεται στο μέσο όρο της ηλικίας του. Διακρίνονται σε Γενικές Μαθησιακές Δυσκολίες και σε Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες.
Οι Γενικές Μαθησιακές Δυσκολίες είναι γενικευμένες δυσκολίες που επηρεάζουν την εκμάθηση δεξιοτήτων και την κατάκτηση γνώσεων σε ένα μεγάλο εύρος τομέων της καθημερινής δράσης του ατόμου και όχι μόνο στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής διαδικασίας: αυτοϋπηρέτηση, γνωστικός τομέας, επικοινωνία. Αιτία τους είναι η νοητική υστέρηση (νοημοσύνη χαμηλότερη από τα κατώτερα φυσιολογικά επίπεδα) και αυτή ακριβώς είναι και η ειδοποιός διαφορά τους από τις Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες. Συχνά δε παρατηρούνται και άλλες συνοδές διαταραχές (αναπτυξιακή καθυστέρηση, σύνδρομα, διάχυτη αναπτυξιακή διαταραχή κ.α.).
Ως Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες (ΕΜΔ) ορίζονται οι δυσκολίες που ενδέχεται να παρουσιάσει ένα παιδί κατά την περίοδο φοίτησής του στο σχολείο και που επηρεάζουν την εκμάθηση και κατάκτηση σχολικών γνώσεων και δεξιοτήτων: ανάγνωση, χρήση προφορικού και γραπτού λόγου, ορθογραφία, τέλεση αριθμητικών πράξεων, λογικομαθηματική σκέψη. Δεν οφείλονται σε χαμηλή νοημοσύνη ή σε περιβαλλοντικούς παράγοντες: ένα παιδί με ΕΜΔ έχει τουλάχιστον μέση φυσιολογική νοημοσύνη και δεν ζει σε ένα αποστερημένο από ερεθίσματα οικογενειακό περιβάλλον, ούτε τυγχάνει ελλειμματικής εκπαίδευσης. Τα αίτια εντοπίζονται σε γενετικούς/βιολογικούς παράγοντες, δίχως να αποκλείεται και η κληρονομικότητα. Σχετίζονται με την εκπαιδευτική διαδικασία και γι'αυτό το λόγο γίνονται αντιληπτές κυρίως στη σχολική ηλικία, παρόλο που υπάρχουν πρώιμες ενδείξεις και σε πιο μικρές ηλικίες (κυρίως κατά τη φοίτηση στο νηπιαγωγείο). Οι πιο γνωστές ΕΜΔ είναι η Δυσλεξία, η Δυσαριθμησία, η Δυσορθογραφία, η Δυσγραφία και η Δυσαναγνωσία. Και αυτές είναι δυνατόν να συνυπάρχουν με άλλου τύπου δυσκολίες (π.χ. Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής με ή χωρίς υπερκινητικότητα, συναισθηματικές δυσκολίες).
Τα προγράμματα αντιμετώπισης μαθησιακών δυσκολιών στοχεύουν στην αντιμετώπιση των δυσκολιών μάθησης που μπορεί να παρουσιάσει ένα παιδί. Είναι εξατομικευμένα και προσαρμοσμένα στις ανάγκες της κάθε περίπτωσης και την οργάνωση και εφαρμογή τους αναλαμβάνει ο ειδικός παιδαγωγός, συχνά σε συνεργασία και με άλλες ειδικότητες. Για την αποτελεσματικότερη πορεία και έκβαση του προγράμματος, λειτουργεί σε συνεργασία με άλλους ειδικούς ψυχικής υγείας,τους γονείς, τον/την εκπαιδευτικό και όποιον εμπλέκεται στη φροντίδα του παιδιού.
Ένα παιδί ενδέχεται να παρουσιάζει Μαθησιακές Δυσκολίες, όταν:
-
η νοημοσύνη του κυμαίνεται στα μέσα ή ανώτερα φυσιολογικά επίπεδα
-
η επίδοσή του στο σχολείο δεν ανταποκρίνεται στην προσπάθεια που καταβάλλει
-
μπερδεύει ήχους στο γραπτό του ή γράφει καθρεπτικά (π.χ. ψωμί - ξωμί, 3λάφι αντί ελάφι)
-
παραλείπει, προσθέτει ή αντιστρέφει γράμματα ή συλλαβές στην ίδια λέξη (π.χ. τσέπ, τεσέπη, στέπη, τσεπέπη αντί για τσέπη)
-
κολλάει τις λέξεις μεταξύ τους και δεν τις τονίζει
-
κάνει πολλά ορθογραφικά λάθη σε κανόνες γραμματικής και σε λέξεις που έχει διδαχθεί
-
δυσκολεύεται στην ανάγνωση, αλλά και στην κατανόηση όσων διαβάζει
-
δυσκολεύεται στην οργάνωση του γραπτού λόγου
-
δυσκολεύεται στην ανάκληση λέξεων ή χρησιμοποιεί λέξεις παρεμφερούς σημασίας (αντί για ψηλός, μπορεί να πει μεγάλος)
-
μπερδεύει τις εποχές, τους μήνες ή και τις μέρες
-
δυσκολεύεται στη μελέτη των θεωρητικών μαθημάτων (ιστορία, θρησκευτικά, γεωγραφία) και την απομνημόνευση
-
έχει δυσκολίες στα μαθηματικά (στους αριθμούς, τις πράξεις ή/και στην επίλυση προβλημάτων)
-
κάποιος στην οικογένεια έχει ή είχε παρόμοιες δυσκολίες